In Ravensbrück hebben rond de 1000 Nederlandse vrouwen gevangen gezeten. De meeste van hen hadden verzet gepleegd tegen de Duitse bezetting. Ze hadden Joden geholpen met het vinden van schuilplaatsen, wapens getransporteerd voor het verzet, Amerikaanse en Engelse piloten die waren neergeschoten helpen te ontkomen, verzetskranten rondgebracht, persoonsbewijzen vervalst enz.

De grootste groep Nederlandse vrouwen arriveerde uit het Nederlandse concentratiekamp Vught in september 1944 in Ravensbrück. In Vught waren de Duitsers reeds begonnen het kamp te ontmantelen.
De vrouwen waren onder de meest afschuwelijke omstandigheden naar Ravensbrück getransporteerd, omdat de nazi’s bang waren voor de druk van de geallieerde troepen. De Duitsers hadden kans gezien om in twee dagen tijd alle gevangenen naar Duitsland af te voeren.

We zitten in een beestenwagen op onze hurken. Veertig mensen kunnen hier in, maar wij zijn met ons tachtigen ….. Drie lange dagen en nachten.
Uit: Corrie Ten Boom, Gevangene en toch …, blz.82)

De situatie in Ravensbrück was op dat moment zeer slecht. Er was ruimtegebrek en de vrouwen moesten de eerste nachten buiten doorbrengen.
De Nederlandse vrouwen werden deels naar buitencommando’s gebracht (bijv. Telefunken in Reichenbach en Agfa in Dachau), deels werd men als werkslaaf ingezet bij Siemens of in andere werkcommando’s.
Ziek zijn stond vanaf eind 1944 gelijk aan de dood. Wie niet meer geschikt was om werk te verrichten ging via Uckermarck naar de “Gaskammer” van Ravensbrück.

 

De meeste Nederlandse vrouwen in Ravensbrück werden door het Zweedse Rode Kruis bevrijd. Op de weg naar Zweden probeerden Duitse militaire voertuigen zich tussen de bussen van het Rode Kruis te verbergen met als gevolg dat in het zicht van de vrijheid verscheidene vrouwen bij bombardementen als nog het leven lieten.

Op weg naar Zweden (citaat)

De 3000 in Ravensbrück achtergebleven gevangenen, vrouwen die niet meer konden lopen, te ziek of stervende waren, werden later door het Rode Leger bevrijd. Ook was er een aantal vrouwen dat zich opofferde en als arts-gevangene of verpleegster achterbleef.
Foto’s waren er nauwelijks en als ze er al waren, dan waren ze bestemd voor propagandistische doeleinden. Wel waren er vrouwen, die hun ervaringen tijdens en vlak na hun gevangenschap hebben vastgelegd in tekeningen en illustraties. Van deze tekeningen van onder andere de Nederlandse vrouwen Aat Breur-Hibma, Atie Siegenbeek van Heukelom en To Frank-Stolz hebben we op deze website dankbaar gebruik gemaakt.

Zie ook de Tekeningen Galerie.

‘Strohflechterei’. Een ramp voor je handen, want handschoenen ontbraken. Deze foto is afkomstig uit een SS-album en diende propagandistische doelen. De werkelijkheid zag er veel beroerder uit.